Møns Klint
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
Położenie na mapie Danii  | |
 54°59′07,9512″N 12°32′34,9332″E/54,985542 12,543037
| |
Møns Klint – okazały klif zlokalizowany na wschodnim wybrzeżu duńskiej wyspy Møn. Uważany bywa za jedną z głównych atrakcji krajobrazowych Danii[1].
Geologia
[edytuj | edytuj kod]Klif wyrasta wprost z Morza Bałtyckiego na wysokość 102–128 m. Stanowi kulminację filarowych bastionów kredowych, m.in. Dronningestolen (Tron Królowej). Ścina na długości około 8 kilometrów wschodnią część kredowego cokołu wyspy z kulminacją Aborrebjerg (143 m n.p.m.). W kilku miejscach ławice kredowe poprzecinane są wprasowanymi między nie osadami lodowcowymi i międzylodowcowymi. Osadziły się one na płaskiej wierzchowinie cokołu i pod koniec ostatniego zlodowacenia, pod naciskiem lądolodu, miękki cokół wyspy uległ potrzaskaniu na poszczególne kry, które się na siebie ponasuwały. Kolejne (tektoniczne) nasunięcia nastąpiły w holocenie (około 6.000 lat temu). Pogrzebaniu uległy wtedy liczne pnie dębowe[1]. W klifach można odnaleźć również pozostałości organizmów coccolithophores żyjących tutaj 70 mln lat temu[2].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Malowniczy klif jest popularnym celem wycieczek turystycznych. Turyści podziwiają zwłaszcza oślepiająco białe ściany klifu, ocieniane od góry soczystą zielenią starych lasów bukowych, które jesienią przybierają barwę intensywnej czerwieni[1]. W pobliżu klifów funkcjonuje muzeum GeoCenter Møns Klint, którego otwarcia dokonała sama królowa Danii Małgorzata II[2].
Erozja i wypadki
[edytuj | edytuj kod]Skały tworzące Møns Klint podlegają nieustannie procesowi erozji, przez co regularnie, w różnych odstępach czasu, dochodzi tu do osuwisk, które bywają niebezpieczne dla turystów. W 1994 roku w ten sposób zginął francuski tursysta[2]. W październiku 2023 roku wody Morza Bałtyckiego podmyły również schody służące turystom do przejścia między szczytem klifów a brzegiem Morza Bałtyckiego u podstawy klifów[3].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Widok z dołu -
Barwa morza -
Geo Center przy klifach
Møns Klint w sztuce
[edytuj | edytuj kod]-
C. W. Eckersberg, widok na Møns Klint i Sommersspiret -
Frederik Sødring, widok na Sommersspiret nocą -
Louis Gurlitt, widok na Sommersspiret -
P.C. Skovgaard, Widok na morze z Møens Klint, 1850 -
Janus la Cour, Sommersspiret, 1891
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Wojciech Walczak, Duńskie wybrzeża klifowe, w: Poznaj Świat, nr 10/1983, s.7, ISSN 0032-6143
- ↑ a b c Tomasz Merwiński, Møns Klint: białe klify w Danii | Tomasz Merwiński [online], 9 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-11] (pol.).
- ↑ Frygter for turismen, efter at ikonisk attraktion er smadret - TV 2 [online], nyheder.tv2.dk, 31 października 2023 [dostęp 2024-08-11] (duń.).